Amin

مرحبا اي پیک مشتاقان بده پیغام دوست تا کنم جان از سر رغبت فدای نام دوست واله و شیداست دایم همچو بلبل در قفس طوطی طبعم ز عشق شکر و بادام دوست زلف او دام است و خالش دانه ان دام و من بر امید دانه‌اي افتاده‌ام در دام دوست سر ز مستی برنگیرد تا به صبح روز حشر هر که چون من در ازل یک جرعه خورد از جام دوست بس نگویم شمه‌اي از شرح شوق خود از آنک دردسر باشد نمودن بیش از این ابرام دوست گر دهد دستم کشم در دیده هم چون توتیا خاک راهی کان مشرف گردد از اقدام دوست میل من سوی وصال و قصد او سوی فراق ترک کام خود گرفتم تا برآید کام دوست حافظ اندر درد او می‌سوز و بی‌درمان بساز زان که درمانی ندارد درد بی‌آرام دوست

زیبا

بازآی و دل تنگ مرا مونس جان باش وین سوخته را محرم اسرار نهان باش زان باده که در میکده عشق فروشند ما را دو سه ساغر بده و گو رمضان باش در خرقه چو آتش زدی اي عارف سالک جهدی کن و سرحلقه رندان جهان باش دلدار که گفتا به توام دل نگران است گو می رسم اینک به سلامت نگران باش خون شد دلم از حسرت ان لعل روان بخش اي درج محبت به همان مهر و نشان باش تا بر دلش از غصه غباری ننشیند اي سیل سرشک از عقب نامه روان باش حافظ که هوس می‌کندش جام جهان بین گو درنظر آصف جمشید مکان باش

خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی معروف به عبید زاکانی شاعر، نویسنده و لطیفه‌پرداز ایرانی قرن هشتم هجری است که طبق قراین موجود[۳] در اواخر قرن هفتم یا اوایل قرن هشتم ه.ق. در یکی از توابع قزوین چشم به جهان گشود.[۴] عبید زاکانی تصویری از عبید زاکانی (نگاره) نام اصلی خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی زاده ۷۰۱ ه.ق ۱۳۰۱ م توابع قزوین[۱] محل زندگی قزوین، بغداد درگذشته ۷۷۲ ه.ق ۱۳۷۱ م اصفهان یا بغداد [۲] لقب ارباب الصدور تخلص عبید زمینه کاری ادبیات فارسی ملیت ایرانی[۱] مذهب اسلام سنی شافعی در زمان حکومت شاه شیخ ابواسحاق اینجو شاه شجاع مظفری سبک نوشتاری هجو، هزل، طنز سال‌های فعالیت سده هشتم هجری قمری کتاب‌ها موش و گربه ، رساله دلگشا ، صد پند، اخلاق الاشراف، دیوان اشعار دلیل سرشناسی طنزپردازی

همایون شجریان (زادهٔ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۵۴) خوانندهٔ، آهنگساز و نوازنده موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی تلفیقی است. وی پسر محمدرضا شجریان است. همایون شجریان همایون شجریان در سال ۱۳۹۷ اطلاعات پس‌زمینه زاده ۳۱ اردیبهشت ۱۳۵۴ ‏(۴۷ سال) تهران، ایران ژانر موسیقی سنتی ایرانی ساز(ها) تمبک، کمانچه سال‌های فعالیت از ۱۳۶۰ تاکنون ناشر(ان) دل‌آواز سازهای اصلی تنبک و کمانچه و تار نوع صوت تنور استاد(ها) محمدرضا شجریان، حمیدرضا نوربخش، جمشید محبی، اردشیر کامکار، ناصر فرهنگ‌فر

جز عشق نبود هیچ دم ساز مرا نی اول و نی آخهر و آغاز مرا جان میدهد از درونه آواز مرا کی کاهل راه عشق درباز مرا ******

جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد (۵۳۵ هـ. ق[۴][۵] – ۶۰۷–۶۱۲ هـ. ق) متخلص به نظامی و نامور حکیم نظامی، شاعر و داستان‌سرای ایرانی[۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱] پارسی‌گوی در سده ششم هجری (دوازدهم میلادی)، که به‌عنوان صاحب سبک و پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات پارسی شناخته شده‌است.[۱۲] آرامگاه نظامی گنجوی، در حاشیه غربی شهر گنجه قرار دارد. نظامی در زمرهٔ گویندگان توانای شعر پارسی است، که نه‌تنها دارای روش و سبکی جداگانه است، بلکه تأثیر شیوهٔ او بر شعر پارسی نیز در شاعرانِ پس از او آشکارا پیداست. نظامی از دانش‌های رایج روزگار خویش (علوم ادبی، نجوم، فلسفه، علوم اسلامی، فقه، کلام و زبان عرب) آگاهی گسترده‌ای داشته و این ویژگی از شعر او به روشنی دانسته می‌شود. روز ۲۱ اسفند در تقویم رسمی ایران روز بزرگداشت نظامی گنجوی است.[۱۳][۱۴] نظامی گنجوی نگاره‌ای پندارین از نظامی نام اصلی جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد زاده ۵۱۹ه.خ گنجه درگذشته ۵۸۷ه.خ گنجه تخلص نظامی پیشه شاعر ملیت ایرانی مذهب اسلام، سنی شافعی در زمان حکومت سلجوقیان و سلاریان شروانشاهان سبک نوشتاری عراقی سال‌های فعالیت سده ششم ه. خ کتاب‌ها مخزن‌الاسرار هفت‌پیکر خسرو و شیرین شرف نامه اسکندرنامه، لیلی و مجنون (نامور به خمسه یا پنج‌گنج نظامی) اثرگذاشته بر جامی، امیرخسرو دهلوی، خاقانی تأثیرپذیرفته از فردوسی، فخرالدین اسعد گرگانی، خاقانی همسر(ها) آفاق‌بانو[نیازمند منبع] فرزند(ان) محمد[۱] پدر و مادر یوسف نظامی (پدر)[۲] رئیسه (مادر)[۳]

ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به رودَکی (فارسی‌تاجیکی: Рӯдакӣ) و مشهور به استاد شاعران (زادهٔ ۴ دی ۲۳۷، رودَکی – درگذشتهٔ ۳۱۹، پَنجَکِنت) نخستین شاعر مشهور پارسی‌سرای ایرانی در دورهٔ سامانی در سدهٔ چهارم هجری قمری و استاد شاعران این سده در ایران است. در اشعار رودکی با باور به ناپایداری و بی‌وفایی جهان، اندیشهٔ غنیمت‌شمردن فرصت، شادی و شادنوشی روبه‌رو می‌شویم.[۱] رودکی نام اصلی ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم زاده ۴ دی ۲۳۷ خورشیدی ۲۵ دسامبر ۸۵۸ (میلادی) ۱۱ رمضان ۲۴۴ (قمری) رودَکی، ایران بزرگ، (اکنون درتاجیکستان امروزی) محل زندگی ایران بزرگ درگذشته ۳۱۹ خورشیدی ۸۲ سال ۹۴۰ (میلادی) ۸۲ سال ۳۲۹ (قمری) ۸۵ سال پنجکنت آرامگاه پنجکنت،تاجیکستان نام(های) دیگر رودکی سمرقندی لقب پدر شعر فارسی استاد شاعران جهان پیشه شاعر، موسیقی دان زمینه کاری ادبیات، موسیقی ایرانی ملیت ایرانی در زمان حکومت سامانیان کتاب‌ها مثنوی کلیله و دمنه مثنوی سندباد نامه فرزند(ان) عبدالله پدر و مادر محمدبن حکیم‌بن عبدالرحمن گفتاورد «هیچ گنجی نیست از فرهنگ به» تندیس رودکی او در روستایی به‌نام بَنُج رودک[۲] (پنجکنت در تاجیکستان امروزی) در ناحیهٔ رودک در نزدیکی نَخشَب و سمرقند به دنیا آمد. رودکی را نخستین شاعر بزرگ پارسی‌گوی و پدر شعر پارسی می‌دانند به این دلیل که تا پیش از وی کسی دیوان شعر نداشته‌است و این از نوشته‌های ایرانی عربی‌نویسِ هم‌عصرِ رودکی — ابوحاتم رازی — مسجل می‌شود.[۳]ریچارد فرای عقیده دارد که رودکی در تغییر خط از خط پهلوی به خط فارسی نقش داشته‌است.[۴] از تمام آثار رودکی که گفته می‌شود بیش از یک میلیون و سیصد هزار بیت و نیز شش مثنوی بوده‌، فقط ابیاتی پراکنده به همراه چند قصیده، غزل و رباعی باقی مانده‌است. تعداد ابیات باقی‌مانده از رودکی را ۱۰۴۷ بیت گزارش می‌کنند.[۵]

لیونل آندرس مسی (به اسپانیایی: Lionel Andrés Messi؛ زادهٔ ۲۴ ژوئن ۱۹۸۷) بازیکن فوتبال آرژانتینی است که برای باشگاه پاری سن ژرمن و تیم ملی آرژانتین در پست مهاجم و وینگر بازی می‌کند. وی تنها بازیکن تاریخ فوتبال است که ۶ بار فاتح عنوان بهترین بازیکن سال فیفا، ۷ بار برندهٔ توپ طلا و ۶ بار برنده کفش طلای اروپا شده‌است. او در طول دوران حرفه‌ای‌اش، بیش از ۷۶۰ گل و ۳۳۰ پاس گل را به ثمر رسانده‌است. از او اغلب به عنوان بهترین بازیکن نسل خود و یکی از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال یاد می‌شود.[۴] لیونل مسی[۱] مسی با آرژانتین در جام جهانی ۲۰۱۸ اطلاعات شخصی نام کامل لیونل آندرس مسی[۲] زادروز ۲۴ ژوئن ۱۹۸۷ ‏(۳۵ سال) زادگاه روزاریو، آرژانتین[۳] قد ۱٫۶۹ متر (۵ فوت ۷ اینچ)[۳] پست مهاجم/ وینگر اطلاعات باشگاهی باشگاه کنونی پاری سن-ژرمن شمارهٔ پیراهن ۳۰ باشگاه‌های جوانان ۱۹۹۴–۲۰۰۰ نیولز اولد بویز ۲۰۰۰–۲۰۰۳ بارسلونا باشگاه‌های حرفه‌ای* سال‌ها باشگاه‌ها بازی† (گل)† ۱۹۹۴–۲۰۰۰ نیولز اولد بویز ۱۷۶ (۲۳۴) ۲۰۰۰–۲۰۰۳ بارسلونا سی ۱۰ (۵) ۲۰۰۳–۲۰۰۴ بارسلونا بی ۲۲ (۶) ۲۰۰۴–۲۰۲۱ بارسلونا ۵۲۰ (۴۷۴) ۲۰۲۱– پاری سن-ژرمن ۳۴ (۱۱) تیم ملی‡ ۲۰۰۴–۲۰۰۵ زیر ۲۰ سال آرژانتین ۱۸ (۱۴) ۲۰۰۸ زیر ۲۳ سال آرژانتین ۵ (۲) ۲۰۰۵– آرژانتین ۱۶۲ (۸۶) افتخارات به نمایندگی از آرژانتین قهرمانی فوتبال جوانان آمریکای جنوبی ۲۰۰۵ کلمبیا جام جهانی فوتبال زیر ۲۰ سال برنده ۲۰۰۵ هلند کوپا آمریکا نایب‌قهرمان ۲۰۰۷ ونزوئلا نایب‌قهرمان ۲۰۱۵ شیلی نایب‌قهرمان ۲۰۱۶ ایالات متحده ۲۰۱۹ برزیل برنده ۲۰۲۱ برزیل بازی‌های المپیک برنده ۲۰۰۸ پکن جام جهانی فوتبال نایب‌قهرمان ۲۰۱۴ برزیل تیم فینالیسیما برنده فینالیسیما ۲۰۲۲ تعداد بازی‌ها و گل‌ها فقط مربوط به بازی‌های لیگ داخلی است و آمار به روز شده در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۲۲. ‡ آمار بازی‌ها و گل‌های ملی به‌روز شده در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۲۲ او به مدت ۱۸ سال بازیکن باشگاه فوتبال بارسلونا بود که در ۵ اوت ۲۰۲۱ از این باشگاه جدا شد. او اکنون کاپیتان تیم ملی فوتبال آرژانتین است. مسی در ۲۱ سالگی یعنی سال ۲۰۰۹، نامزد دریافت عنوان بهترین بازیکن سال فوتبال جهان شد و اولین توپ طلایش را دریافت کرد. وی موفقیت‌های خود را با دریافت توپ طلاهای سال‌های ۲۰۰۹، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۲، ۲۰۱۵، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ تکمیل کرد. او در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵ جایزهٔ بهترین بازیکن سال یوفا/اروپا را دریافت کرد. مسی در ۲۴ سالگی بهترین گلزن تاریخ باشگاه بارسلونا شد. لئو در سن ۲۵ سالگی جوانترین بازیکن تاریخ لا لیگا لقب گرفت که توانسته ۲۰۰ گل در این لیگ به ثمر برساند؛ از او می‌توان به‌عنوان بهترین بازیکن نسل خود نام برد. همچنین وی از دیدگاه کارشناسان بزرگ فوتبال و تحقیقات کالج هلند باهوش‌ترین بازیکن دنیا به حساب می‌آید؛ بازیکنی که در یک‌صدم ثانیه توانایی تصمیم‌گیری با توپ را دارد.[۵][۶][۷] شیوهٔ بازی مسی و توانایی‌هایش باعث شده‌است که وی با دیه‌گو آرماندو مارادونا مقایسه شود؛ این در حالی است که مارادونا مسی را «جانشین» خود می‌داند. گلزنی، بازیسازی، دریبل‌زنی، تکنیک و هوش بسیار بالای این بازیکن باعث شده که بزرگان فوتبال به ستایش او بپردازند.[۸][۹] مسی بهترین گلزن و بهترین پاسورِ گل تاریخ لا لیگا، تاریخ باشگاه بارسلونا و تاریخ تیم ملی آرژانتین محسوب می‌شود.[۱۰][۱۱] او توانست در سال ۲۰۱۲ صاحب رکورد بیشترین گل در یک سال میلادی با ۹۱ گل شود.[۱۲] او همچنین بهترین دریبل‌زن[۱۳]و بهترین پاسورِ گل تاریخ فوتبال[۱۴] می‌باشد. او در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۰، ۶۴۴اُمین گل خود را برای بارسلونا به ثمر رساند تا از رکورد تاریخی پله (بیشترین گل برای یک باشگاه) عبور کند.[۱۵] مسی به همراه بارسلونا ۱۰ قهرمانی لا لیگا، ۷ قهرمانی کوپا دل ری (جام حذفی اسپانیا)، ۸ قهرمانی سوپرجام اسپانیا، ۴ قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا، ۳ قهرمانی سوپرجام اروپا و ۳ قهرمانی جام باشگاه‌های جهان را کسب کرده‌است. او در سال ۲۰۱۲ در لیگ قهرمانان اروپا تاریخ‌ساز شد و رکورد بیشترین گل در یک بازیِ لیگ قهرمانان را با ۵ گل تصاحب کرد.[۱۶] همچنین در یک فصل لیگ قهرمانان ۱۴ گل به ثمر رساند و به رکورد خوزه آلتافینی رسید. او در فصلِ ۱۲–۲۰۱۱ لا لیگا با ۵۰ گل رکورد بیشترین گل در یک فصل لیگ را از خود به جای گذاشت و تنها بازیکنی شد که در هر شش تورنمنت باشگاهی در یک فصل، هم گل زده و هم پاس گل داده‌است. او در ۳۰ مارس ۲۰۱۳ در ۲۱اُمین بازی متوالی در لا لیگا موفق به گلزنی شد و اولین بازیکن تاریخ شد که در یک لیگ حرفه‌ای فوتبال در تمام بازی‌های متوالی در برابر همهٔ تیم‌ها موفق به گلزنی شده‌است. او در مارس ۲۰۱۴ دومین هت‌تریک خود را مقابل رئال مادرید انجام داد و صاحب رکوردهای بیشترین گل و بیشترین هت‌تریک در تاریخ ال‌کلاسیکو شد. مسی یکی از اعضای تیم ملی جوانان آرژانتین در جام جهانی جوانان ۲۰۰۵ بود که توانستند قهرمان آن مسابقات شوند. او بهترین بازیکن و بهترین گلزن آن مسابقات شد. او در المپیک پکن ۲۰۰۸ نیز به مقام قهرمانی دست یافت و مدای طلای المپیک را کسب کرد. او تیم ملی کشورش را در تورنمنت‌هایی همچون جام‌های جهانی ۲۰۰۶، ۲۰۱۰، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ و مسابقات جام ملت‌های آمریکای جنوبی (کوپا آمِریکا) در سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵، ۲۰۱۶، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ همراهی کرده‌است که حاصلش ۱ نایب‌قهرمانی جام جهانی، ۳ نایب‌قهرمانی و ۱ قهرمانی کوپا آمریکا بوده‌است. او در جام جهانی ۲۰۱۴ با عملکرد عالی‌اش و با کسب ۵ عنوانِ بهترین بازیکن زمین، آرژانتین را به فینال جام جهانی رساند و توپ طلای جام جهانی را به عنوان بهترین بازیکن آن تورنمنت ازآن خود کرد.[۱۷]او در کوپا آمریکای ۲۰۲۱، روی ۹ گل از ۱۲ گل آرژانتین تأثیر مستقیم داشت و بهترین بازیکن، بهترین پاسور، آقای گل و قهرمان آن تورنمنت شد.[۱۸] لیونل مسی از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ پردرآمدترین بازیکن جهان بوده‌است.[۱۹][۲۰][۲۱] او با بیش از ۱۶۰ جایزه فردی[۲۲] رکورددار بیشترین جایزه فردی در تاریخ فوتبال است و تنها بازیکنی است که جایزهٔ بهترین بازیکن ۶ تورنمنت مختلف را به دست آورده است. همچنین تنها فوتبالیست تاریخ محسوب می‌شود که برندهٔ جایزهٔ لوریوس (بهترین ورزشکار سال جهان) شده‌است.[۲۳]

کریستیانو رونالدو دوس سانتوس آویرو (پرتغالی: Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro؛ زادهٔ ۵ فوریهٔ ۱۹۸۵) بازیکن فوتبال اهل پرتغال است که برای باشگاه منچستر یونایتد و تیم ملی پرتغال در پست مهاجم بازی می‌کند. او اغلب به‌عنوان یکی از بهترین بازیکنان جهان و یکی از بزرگترین بازیکنان تمام ادوار نیز یاد می‌شود. رونالدو پنج جایزهٔ توپ طلا و چهار جایزهٔ کفش طلای اروپا دریافت کرده‌است که برای یک بازیکن اروپایی، رکورد محسوب می‌شود. او در طول دوران حرفه‌ای‌اش ۳۲ جام کسب کرده که شامل ۵ لیگ قهرمانان اروپا، یک قهرمانی جام ملت‌های اروپا و یک لیگ ملت‌های اروپا می‌شود. رونالدو دارای بیشترین گل زده (۱۳۶) و بیشترین پاس گل (۴۲) در لیگ قهرمانان اروپا، بیشترین گل زده (۱۴) در جام ملت‌های اروپا و بیشترین گل ملی در فوتبال مردان (۱۱۵) است. او از معدود بازیکن‌هایی است که در بیش از ۱۱۰۰ بازی رسمی حضور داشته و بیش از ۸۰۰ گل برای باشگاه و تیم ملی‌اش به ثمر رسانده است. کریستیانو رونالدو رونالدو با پرتغال در جام جهانی ۲۰۱۸ اطلاعات شخصی نام کامل کریستیانو رونالدو دوس سانتوس آویرو [۱] زادروز ۵ فوریهٔ ۱۹۸۵ ‏(۳۷ سال)[۱] زادگاه فونشال، مادیرا، پرتغال[۱] قد ۱٫۸۷ متر[۲][۳][۴][۵][۶] پست مهاجم اطلاعات باشگاهی باشگاه کنونی منچستر یونایتد شمارهٔ پیراهن ۷ باشگاه‌های جوانان ۱۹۹۲–۱۹۹۵ آندورینها ۱۹۹۵–۱۹۹۷ ناسیونال ۱۹۹۷–۲۰۰۲ اسپورتینگ سی‌پی باشگاه‌های حرفه‌ای* سال‌ها باشگاه‌ها بازی† (گل)† ۲۰۰۲–۲۰۰۳ اسپورتینگ سی‌پی بی ۲ (۰) ۲۰۰۲–۲۰۰۳ اسپورتینگ ۲۵ (۳) ۲۰۰۳–۲۰۰۹ منچستر یونایتد ۱۹۶ (۸۴) ۲۰۰۹–۲۰۱۸ رئال مادرید ۲۹۲ (۳۱۱) ۲۰۱۸–۲۰۲۱ یوونتوس ۹۸ (۸۱) ۲۰۲۱– منچستر یونایتد ۲۷ (۱۶) تیم ملی‡ ۲۰۰۱ زیر ۱۵ سال پرتغال ۹ (۷) ۲۰۰۱–۲۰۰۲ زیر ۱۷ سال پرتغال ۷ (۵) ۲۰۰۳ زیر ۲۰ سال پرتغال ۵ (۱) ۲۰۰۲–۲۰۰۳ زیر ۲۱ سال پرتغال ۱۰ (۳) ۲۰۰۴ زیر ۲۳ سال پرتغال ۳ (۲) ۲۰۰۳– پرتغال ۱۸۶ (۱۱۵) افتخارات فوتبال مردان به نمایندگی از پرتغال جام ملت‌های اروپا برنده جام ملت‌های اروپا ۲۰۱۶ نایب‌قهرمان جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۴ جام ملت‌های اروپا ۲۰۱۲[۷] لیگ ملت‌های اروپا برنده مرحله نهایی لیگ ملت‌های اروپا ۲۰۱۹ جام کنفدراسیون‌ها جام کنفدراسیون‌ها ۲۰۱۷ تعداد بازی‌ها و گل‌ها فقط مربوط به بازی‌های لیگ داخلی است و آمار به روز شده در تاریخ ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲. ‡ آمار بازی‌ها و گل‌های ملی به‌روز شده در تاریخ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۱ او در مادیرا پرتغال به دنیا آمد و بزرگ شد و فوتبالش را در ردهٔ بزرگسالان در اسپورتینگ آغاز کرد. در سال ۲۰۰۳ و در ۱۸ سالگی به منچستر یونایتد پیوست و در اولین فصلش در این تیم، قهرمان جام حذفی انگلستان شد. او در ادامه با این تیم، در سه فصل متوالی قهرمان لیگ برتر شد و سپس لیگ قهرمانان اروپا و جام باشگاه‌های جهان را نیز فتح کرد و در ۲۳ سالگی، برندهٔ اولین توپ طلایش شد. رونالدو در هنگام انتقال ۹۴ میلیون یورویی (۸۰ میلیون پوند) به باشگاه فوتبال رئال مادرید در سال ۲۰۰۹، به گران‌قیمت‌ترین بازیکن فوتبال در آن زمان تبدیل شد. رونالدو در رئال مادرید ۱۵ جام کسب کرد که شامل ۲ لا لیگا، ۲ کوپا دل ری و ۴ جام لیگ قهرمانان اروپا بود و به بهترین گلزن تاریخ باشگاه رئال مادرید نیز تبدیل شد. او چهار بار دیگر در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ و همچنین در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ برندهٔ توپ طلا شد؛ و ۳ بار نیز در نتیجه نظرسنجی توپ طلا دوم شد و توپ طلا به رقیبش یعنی لیونل مسی رسید. در سال ۲۰۱۸، رونالدو با مبلغ ۱۰۰ میلیون یورو (۸۸ میلیون پوند) از رئال مادرید به یوونتوس پیوست که او را به گران‌قیمت‌ترین بازیکن در لیگ ایتالیا و همچنین گران‌قیمت‌ترین بازیکن بالای ۳۰ سال در دنیا تبدیل کرد. او همراه با این تیم دو قهرمانی سری آ، دو قهرمانی کوپا ایتالیا و دو قهرمانی سوپرکاپ ایتالیا را کسب کرد و نهایتاً در سال ۲۰۲۱ به منچستر یونایتد بازگشت. رونالدو در سال ۲۰۰۳ و در ۱۸ سالگی برای اولین بار برای تیم ملی بزرگسالان پرتغال به میدان رفت و تاکنون بیش از ۱۸۰ بار پیراهن تیم ملی پرتغال را برتن کرده که از این حیث در پرتغال رکورددار است. او با بیش از ۱۱۰ گل ملی، عنوان برترین گلزن ملی پرتغال را نیز در اختیار دارد. او تاکنون در ۱۱ تورنومنت بین‌المللی برای پرتغال به میدان رفته و در آن‌ها گلزنی کرده است. او اولین گل ملی‌اش را در یورو ۲۰۰۴ برای پرتغال به ثمر رساند. از ژوئیه ۲۰۰۸، او کاپیتان تیم ملی پرتغال است. در سال ۲۰۱۵، رونالدو از سوی فدراسیون فوتبال پرتغال به عنوان برترین بازیکن تاریخ این کشور انتخاب شد. یک سال بعد با کمک او، تیم ملی پرتغال به فینال یورو ۲۰۱۶ رسید و در این جام قهرمان شد. او نیز کفش نقره‌ای این جام (دومین گلزن برتر) را کسب کرد. او همچنین با تیم ملی پرتغال در لیگ ملت‌های اروپای ۲۰۱۹ قهرمان شد و کفش طلای یورو ۲۰۲۰ را نیز کسب کرد. رونالدو یکی از مشهورترین و ثروتمندترین ورزشکاران در دنیاست. او در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ از سوی مجله فوربز به عنوان پردرآمدترین ورزشکار دنیا انتخاب شد و از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ از سوی ای‌اس‌پی‌ان به عنوان مشهورترین ورزشکار دنیا انتخاب شد. مجله تایم در سال ۲۰۱۴ نام او را در فهرست صد فرد تأثیرگذار در دنیا قرار داد. او اولین بازیکن فوتبال و سومین ورزشکار در طول تاریخ است که به درآمد بیش از ۱ میلیارد دلار می‌رسد.

بسیار زییا

فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری مشهور به شیخ عطّار نیشابوری (۱۱۴۶م/۵۴۰ق – ۱۲۲۱م/۶۱۸ق) یکی از عارفان، صوفیان و شاعران ایرانی سترگ و بلندنام ادبیات فارسی در پایان سدهٔ ششم و آغاز سدهٔ هفتم است. فریدالدین عطّار نیشابوری تندیس عطار نیشابوری در روبروی آرامگاه وی در نیشابور زادهٔ سال ۵۴۰ هجری ۱۱۴۶ میلادی نیشابور درگذشت ۶۱۸ هجری قمری ۱۲۲۱ میلادی شادیاخ(نیشابور) آرامگاه آرامگاه عطار نیشابوری محل زندگی نیشابور ملیت ایرانی پیشه شاعر، نویسنده، عارف، صوفی سال‌های فعالیت قرن ششم و سال‌های نخستین قرن هفتم هجری قمری آثار الهی‌نامه، اسرارنامه، مصیبت‌نامه، تذکرةالاولیا، منطق‌الطیر، جواهرنامه، خسرونامه، مختارنامه، مظهرةالعجایب، پندنامه، اشترنامه، نزهةالحجاب، بیان‌الارشاد،سی‌فصل، بلبل‌نامه، هیلاج‌نامه،وصلت‌نامه سبک مثنوی، نثر، غزل، رباعیات عنوان شیخ عطار دوره حکومت‌های سلطان سنجر سلطان محمد خوارزم‌شاه دین اسلام،سنی عطار در سال ۵۴۰ هجری قمری در نیشابور زاده شد و در ۶۱۸ هجری قمری به هنگام حملهٔ مغول به قتل رسید.[۱]

علی اسفندیاری (۲۱ آبان ۱۲۷۶ – ۱۳ دی ۱۳۳۸[۱][۲]) که به نام نیما یوشیج شناخته می‌شود، شاعر معاصر ایرانی بود. وی بنیان‌گذار شعر نوین و ملقب به «پدر شعر نو فارسی»[۳][۴][۵] است. نیما یوشیج(علی اسفندیاری) زاده ۲۱ آبان ۱۲۷۶ یوش، مازندران، ایران درگذشته ۱۳ دی ۱۳۳۸ (۶۲ سال) شمیران، تهران، ایران بیماری ذات‌الریه آرامگاه امامزاده عبدالله تهران سپس در حیاط خانه‌اش در یوش اما بنا به گفته پسرش شراگیم یوشیج هرگز جنازه به یوش برده نشد چه بسا خود وصیت کرده بود در یوش دفن شود. لقب پدر شعر نو تخلص نیما زمینه کاری شاعر نویسنده منتقد نظریه‌پرداز ادبی تحصیلات دانش‌آموختهٔ مدرسهٔ عالی سَن لوئی در زمان حکومت رضا شاه رویدادهای مهم جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم، جنبش مشروطه بنیانگذار شعر نیمایی کتاب‌ها افسانه، آب در خوابگه مورچگان، حرف‌های همسایه ، شعر چیست؟، 'روجا ' قصه رنگ پریده' 'ای شب' ' و… دلیل سرشناسی نوآوری در قالب شعر فارسی اثرگذاشته بر مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، احمد شاملو و بسیاری از شاعران نوپرداز فارسی تأثیرپذیرفته از شاعران اروپایی همسر(ها) عالیه جهانگیر فرزند(ان) شراگیم پدر و مادر ابراهیم‌خان اعظام‌السلطنه برخی از بنیان‌گذاران انجمن ادبی شمع سوخته. از راست به چپ: هوشنگ ابتهاج، سیاوش کسرایی، نیما یوشیج، احمد شاملو و مرتضی کیوان. مزار قبلی نیما در امامزاده عبدالله شهر ری نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار افسانه، که مانیفست شعر نو فارسی بود، در فضای راکد شعر ایران، انقلابی به پا کرد. نیما آگاهانه تمام بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. شعر نو عنوانی بود که خودِ نیما بر هنر خویش نهاده بود. تمام جریان‌های اصلی شعر معاصر فارسی وامدار این انقلاب و تحولی هستند که نیما نوآور آن بود. بسیاری از شاعران و منتقدان معاصر، اشعار نیما را نمادین می‌دانند و او را هم‌پایهٔ شاعران سمبولیست بنام جهان می‌دانند.[۶][۷] نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که با نام «روجا» چاپ شده‌است. همچنان نیما با بهره‌گیری از عناصر طبیعی با بیانی رمزگونه به ترسیم سیمای جامعه پرداخته‌است.

محمدتقی بهار (۱۸ آذر ۱۲۶۵[۱]- ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰[۲]) ملقب به ملک‌الشعرا و متخلص به «بهار»، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار، تاریخ‌نگار و سیاست‌مدار معاصر ایرانی بود. ناتل خانلری وی را آخرین ادیب بزرگ ایران می‌نامد.[۳] محمدتقی بهار زاده ۱۸ آذر ۱۲۶۵ ۹ دسامبر ۱۸۸۶ مشهد، ایران محل زندگی تهران درگذشته ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰ ۲۲ آوریل ۱۹۵۱ (۶۴ سال) تهران، ایران بیماری سل آرامگاه گورستان ظهیرالدوله لقب مَلِک‌الشعرا تخلص بهار پیشه شاعر، ادیب، تاریخ‌نگار، روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار زمینه کاری شاعر نویسنده و سیاستمدار ملیت ایرانی تحصیلات تحصیلات قدیم در زمان حکومت مظفرالدین شاه قاجار، محمد علی شاه قاجار، احمدشاه قاجار، رضاشاه پهلوی، محمدرضا شاه پهلوی بنیانگذار روزنامهٔ نوبهار، روزنامهٔ تازه‌بهار، انجمن ادبی دانشکده، مجلهٔ دانشکده کتاب‌ها سبک‌شناسی، تاریخ احزاب سیاسی، دیوان اشعار شاگرد پرویز ناتل خانلری، احسان یارشاطر، محمد معین، ذبیح‌الله صفا، عبدالحسین زرین‌کوب، محمد دبیرسیاقی، پروین اعتصامی همسر(ها) سودابه صفدری (۱۳۳۰–۱۲۹۸) فرزند(ان) ملک هوشنگ، ماه ملک، ملک دخت، ملک پروانه، ملک مهرداد، ملک چهرزاد پدر و مادر میرزا محمدکاظم صبوری وبگاه سایت رسمی ملک الشعراء بهار

جلال‌الدین محمد بلخی (۶ ربیع‌الاول ۶۰۴ – ۵ جمادی‌الثانی ۶۷۲ هجری قمری) معروف به مولانا، مولوی و رومی، شاعر پارسی‌گوی ایرانی[۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] است.[۵][۶][۷][۱۴][۱۵][۱۶] نام کامل وی «محمد بن محمد بن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی» بوده و در دوران حیات به القاب «جلال‌الدین»، «خداوندگار» و «مولانا خداوندگار» نامیده می‌شده‌است. در قرن‌های بعد (ظاهراً از قرن ۹) القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای وی به کار رفته‌است و از برخی از اشعارش تخلص او را «خاموش» و «خَموش» و «خامُش» دانسته‌اند. زبان مادری وی پارسی بوده‌است.[۱۷] جلال‌الدین محمد بلخی مولانا اثر حسین بهزاد زادهٔ ۱۵ مهر ۵۸۶ هجری خورشیدی بلخ یا وخش درگذشت ۴ دی ۶۵۲ هجری خورشیدی قونیه آرامگاه قونیه، ترکیه ۳۷°۵۲′۱۴٫۴۷″ شمالی ۳۲°۳۰′۱۷٫۸۲″ شرقی محل زندگی ایران،[۱]افغانستان، تاجیکستان، و ترکیه کنونی پیشه شاعر و صوفی[۱] آثار مثنوی معنوی دیوان شمس فیه ما فیه مکتوبات مجالس سبعه سبک مثنوی- رباعی- غزل- نثر عنوان مولانا مولوی خَمُش دوره خوارزمشاهیان (بلخ: ۱۲۰۷–۱۲۱۲، ۱۲۱۳–۱۲۱۷؛ سمرقند: ۱۲۱۲–۱۲۱۳) سلجوقیان روم (ملطیه: ۱۲۱۷–۱۲۱۹؛ آق‌شهر: ۱۲۱۹–۱۲۲۲؛ قرامان: ۱۲۲۲–۱۲۲۸؛ قونیه: ۱۲۲۸–۱۲۷۳) دین اسلام سنی[۲] مذهب حنفی، ماتریدی[۳] مکتب تصوف همسر(ها) گوهر خاتون دختر خواجه لالای سمرقندی کِرّا خاتون فرزندان سلطان ولد، دو پسر و یک دختر دیگر والدین بهاءالدین ولد (پدر) نفوذ مولوی فراتر از مرزهای ملی و تقسیمات قومی است.[۱۸] ایرانیان، افغان‌ها، تاجیک‌ها، ترک‌ها، یونانیان، دیگر مسلمانان آسیای میانه و مسلمانان جنوب شرق آسیا در مدت هفت قرن گذشته به شدت از میراث معنوی رومی تأثیر گرفته‌اند.[۱۸] اشعار او به‌طور گسترده‌ای به بسیاری از زبان‌های جهان ترجمه شده‌است. ترجمه سروده‌های مولوی که با نام رومی در غرب شناسایی شده به عنوان «محبوب‌ترین» و «پرفروش‌ترین» شاعر در ایالات متحده آمریکا شناخته می‌شود.[۱۹] بیشتر آثار مولوی به زبان فارسی سروده شده‌است، اما در اشعارش به‌ندرت از ترکی، عربی و کاپادوسیه‌ای یونانی نیز استفاده کرده‌است.[۲۰][۲۱][۲۲] مثنوی معنوی او که در قونیه تصنیف شده‌است یکی از عالی‌ترین اشعار زبان فارسی به‌شمار می‌رود.[۲۳][۲۴] آثار او به‌طور گسترده در سراسر ایرانِ بزرگ خوانده می‌شود[۲۵][۲۶] و ترجمه آثار او در ترکیه، آذربایجان، ایالات متحده، و جنوب آسیا بسیار پرطرفدار و محبوب هستند.[۲۷]

ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی یا حکیم سنایی (۴۷۳–۵۴۵ قمری)، شاعر و عارف فارسی‌زبان قرون پنجم و ششم هجری بود.[۱] وی از بزرگ‌ترین صوفیان و شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان پارسی است که در سدهٔ پنجم هجری می‌زیسته‌است.[۲] برخی معتقدند که سنایی شاعری است که برای نخستین بار عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرد ولی صوفیان پیش از او نیز در اشعار خود مضامین عرفانی را بیان کرده‌اند. تصوف سنایی با آن‌که از سخنان قلندران و اهل ملامت نیز مایه می‌گیرد، چیزی معتدل است. حکیم سنایی حکیم سنایی زادهٔ حدوداً ۴۷۳ هـ.ق. ۱۰۸۰ م. غزنی، افغانستان امروزی درگذشت حدوداً ۵۴۵ هـ.ق. ۱۱۳۱ / ۱۱۴۱ م. غزنی، افغانستان امروزی دیگر نام‌ها ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی پیشه شاعر سال‌های فعالیت قرن ۵ و ۶ هـ. آثار حدیقةالحقیقه سیرالعباد الی المعاد کارنامهٔ بلخ طریق التحقیق دیوان اشعار سبک غزل، قصیده، رباعی، مثنوی. عنوان حکیم بزرگ دوره شاهنشاهی غزنوی مذهب اسلام، سنی سنایی طی عمر خود سه حالت شخصیتی مختلف پیدا کرده‌است. نخست مداح و هجاگوی بوده، پس از آن به وعظ و نقد اجتماعی روی آورده و دست آخر عاشق و قلندر و عارف شده‌است. سنایی تا آخر عمر گرفتار این سه حالت بوده‌است.[۳]

باباطاهر یا باباطاهر عریان همدانی،[۱][۲] عارف، شاعر ایرانی و دوبیتی‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری (سده ۱۱م) ایران، در دوران طغرل بیک سلجوقی می‌زیسته‌است.[۳] «بابا» لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و برای صفت عریان دلایل گوناگونی ذکر شده است.[۴][۵] اغلب منابع او را اهل همدان معرفی کرده‌اند و خود او در چندین دوبیتی از همدان و الوند یادکرده در برخی منابع اشعار او به زبان لری نزدیکتر دانسته شده‌است.[۶][۷]مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ عارفان است سبب شد تا وی گوشه‌گیر گشته و گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.[۸] باباطاهر نگاره‌ای از باباطاهر نام اصلی باباطاهر عریان[۱][۲] زاده ۳۲۶ خورشیدی لرستان محل زندگی همدان[۱]لرستان درگذشته ۴۱۱ خورشیدی همدان[۱]لرستان آرامگاه در همدان<«مقبره باباطاهر، خرم‌آباد». وبگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۴ نوامبر ۲۰۱۴.</ref> لقب باباطاهر، باباطاهر عریان، باباطاهر همدانی پیشه شاعر، دوبیتی سرا زمینه کاری شعر، موسیقی ملیت ایرانی در زمان حکومت سلجوقیان در زمان طغرل بیک سلجوقی سبک نوشتاری دوبیتی، رباعی سال‌های فعالیت قرن پنجم قمری کتاب‌ها اشعار دوبیتی مجموعه کلمات قصار دلیل سرشناسی دوبیتی‌ها و اشعار

ابوالقاسم فردوسی طوسی (۳۲۹ هجری قمری – ۴۱۶ هجری قمری)، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. فردوسی را بزرگ‌ترین سرایندهٔ پارسی‌گو دانسته‌اند[۱] که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند. فردوسی پیکرهٔ فردوسی کارِ ابوالحسن صدیقی در آرامگاه فردوسی طوس نام اصلی ابوالقاسم فردوسی طوسی زاده ۳۲۹ هجری قمری دهکدهٔ پاژ، طوس، خراسان، ایران محل زندگی طوس، پاژ درگذشته ۴۱۶ هجری قمری طوس آرامگاه آرامگاه فردوسی، خراسان رضوی، ایران ۳۶°۲۹′۱۰٫۱۵″ شمالی ۵۹°۳۱′۳٫۳۴″ شرقی لقب حکیم طوس، حکیم سخن پیشه شاعر و دهقان زمینه کاری ادبیات فارسی، شعر ملیت ایرانی مذهب مسلمان، شیعه در زمان حکومت فرمانروایی سامانیان و غزنویان سبک نوشتاری سبک خراسانی کتاب‌ها شاهنامه دلیل سرشناسی سرایش شاهنامه اثرگذاشته بر ادب فارسی و ادبیات جهان تأثیرپذیرفته از آیین‌های مزدیسنا، زروانی و مهرپرستی، جنبش شعوبیه، رودکی و دقیقی پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند. تنها سروده‌ای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه پرآوازه‌ترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگ‌ترین نوشته‌های ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه.ق، سه سال پیش از برتخت‌نشستن محمود، به‌پایان برد و در ۲۵ اسفند ۴۰۰ ه.ق برابر با ۸ مارس ۱۰۱۰ م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند. سروده‌های دیگری نیز به فردوسی منتسب شده‌اند، که بیشترشان بی‌پایه هستند. نامورترین آن‌ها به صورت مثنوی به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامه‌ای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. برابر کتابشناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با به‌شمارآوردن سروده‌های منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۹۴۲ اثر گوناگون در این سال‌ها نوشته شده‌است.[یادداشت ۱] فردوسی دهقان و دهقان‌زاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان سپری کرد. شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، عصری درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همهٔ آنانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهره‌گیری از آن سرمایه، توانست مطالب خود را چنین درخشان بپردازد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموخته‌های فردوسی می‌توان گفت او زبان عربی می‌دانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. در «پیشگفتار بایسنقری» نام فردوسی با «حکیم» همراه است، که از دید برخی اشاره به حکمت خسروانی دارد. فردوسی در شاهنامه، فرهنگ ایران پیش از اسلام را با فرهنگ ایران پس از اسلام پیوند داده‌است. از شاهنامه برمی‌آید که فردوسی از آیین‌های ایران باستان مانند زروانی، مهرپرستی و مزدیسنا اثر پذیرفته، هرچند برخی پژوهشگران سرچشمهٔ این اثرپذیری‌ها را منابع کار فردوسی می‌دانند، که او به آن‌ها بسیار وفادار بوده‌است. همچنین، وی به‌سبب خاستگاه دهقانی، با فرهنگ و آیین‌های باستانی ایران آشنایی داشت و پس از آن نیز بر دامنهٔ این آگاهی‌ها افزود، به‌گونه‌ای‌که این دانسته‌ها، جهان‌بینی شعری او را بنیان ریخت. آنچه که فردوسی به آن می‌پرداخت، جدای از جنبهٔ شعری، دانشورانه نیز بود؛ او افسانه ننوشت. فردوسی خرد را سرچشمه و سرمایهٔ تمام خوبی‌ها می‌داند. او بر این باور است که آدمی با خرد، نیک و بد را از یکدیگر بازمی‌شناسد و از این راه به نیک‌بختی این جهان و رستگاری آن جهان می‌رسد. فردوسی با ریزبینی، منابع خود — که بیشترینِ آن‌ها شاهنامهٔ ابومنصوری بود — را بررسی می‌کرد. او توانست از میان انبوه دانسته‌هایی که در دسترس داشت، مطالبی را گزیده و گردآوری کند که در یاد ایرانیان، ترکان و هندیان زنده بماند. مرتفع ترین مجسمه ی نیم تنه از فردوسی اثر امیرمحمد قاسمی زاده.این اثر در سال ۱۳۸۹ با ارتفاع ۳/۵ متر در ضلع جنوبی میدان آزادی تهران نصب شده است.

ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح بن عبدالله بن مشرّف (۶۰۶ – ۶۹۰ هجری قمری) متخلص به سعدی، شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی است. اهل ادب به او لقب «استادِ سخن»، «پادشاهِ سخن»، «شیخِ اجلّ» و حتی به‌طور مطلق، «استاد» داده‌اند. او در نظامیهٔ بغداد، که مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام در آن زمان به حساب می‌آمد، تحصیل و پس از آن به‌عنوان خطیب به مناطق مختلفی از جمله شام و حجاز سفر کرد. سعدی سپس به زادگاه خود شیراز، برگشت و تا پایان عمر در آن‌جا اقامت گزید. آرامگاه وی در شیراز واقع شده‌است که به سعدیه معروف است. سعدی شیرازی سعدی در گلستان، از یک نسخهٔ خطی گورکانی گلستان، حدود ۱۶۴۵ میلادی نام اصلی لقب: مُشرِف‌الدین کنیه: ابومحمد نام کوچک: مُصلِح تخلص شعری: سعدی نسبت: شیرازی زاده ۶۰۶ هجری قمری (۱۲۱۰ میلادی) (۵۸۹ خورشیدی) شیراز، ایران محل زندگی شیراز، بغداد درگذشته ۶۹۰ هجری قمری (۱۲۹۱ یا ۱۲۹۲ میلادی) (۶۷۰ خورشیدی) شیراز، ایران آرامگاه سعدیه، شیراز لقب افصح المتکلمین، استاد سخن، شیخ اجلّ تخلص سعدی پیشه خطیب شاعر نویسنده زمینه کاری شعر و نثر فارسی ملیت ایرانی تحصیلات دانش‌آموختهٔ مدرسه نظامیه بغداد مذهب شافعی، اشعری در زمان حکومت اتابکان فارس، عباسیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان سبک نوشتاری سبک عراقی رویدادهای مهم حمله مغول به ایران کتاب‌ها گلستان، بوستان، غزلیات سعدی دیوان اشعار کلیات سعدی شاگرد سبط بن جوزی، شهاب‌الدین عمر سهروردی اثرگذاشته بر حافظ شیرازی، امیرخسرو دهلوی، ولتر، گوته تأثیرپذیرفته از محمد (پیامبر اسلام)، محمد غزالی، سنایی، فردوسی، انوری گفتاورد عشق سعدی نه حدیثی است که پنهان مانَد داستانی است که بر هر سرِ بازاری هست بیشتر عمر او مصادف با حکومت اتابکان فارس در شیراز و هم‌زمان با حمله مغول به ایران و سقوط بسیاری از حکومت‌های وقت نظیر خوارزمشاهیان و عباسیان بود. البته سرزمین فارس، به واسطهٔ تدابیر ابوبکر بن سعد، ششمین و معروف‌ترین اتابکان سَلغُری شیراز، از حملهٔ مغول در امان ماند. همچنین قرن ششم و هفتم هجری مصادف با اوج‌گیری تصوف در ایران بود و تأثیر این جریان فکری و فرهنگی در آثار سعدی قابل ملاحظه است. نظر اغلب سعدی‌پژوهان بر این است که سعدی تحت تأثیر آموزه‌های مذهب شافعی و اشعری و بنابراین تقدیرگرا است. در مقابل، نشانه‌هایی از ارادت وی به خاندان پیامبر اسلام مشاهده می‌شود. سعدی بیش از آن که تابع اخلاق به‌صورت مطلق و فلسفی آن باشد، مصلحت‌اندیش است و ازین‌رو اصولاً نمی‌تواند طرفدار ثابت و بی‌چون‌وچرای قاعده‌ای باشد که احیاناً در جای دیگری آن را بیان کرده‌است. برخی از نوگرایان معاصر ایران آثار او را غیراخلاقی، بی‌ارزش، متناقض و ناهماهنگ قلمداد کرده‌اند. سعدی تأثیر انکارناپذیری بر زبان فارسی گذاشته‌است؛ به‌طوری‌که شباهت قابل توجهی بین فارسی امروزی و زبان سعدی وجود دارد. آثار او مدت‌ها در مدرسه‌ها و مکتب‌خانه‌ها به‌عنوان منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی تدریس می‌شده و بسیاری از ضرب‌المثلهای رایج در زبان فارسی از آثار وی اقتباس شده‌است. او برخلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از خود، ساده‌نویسی و ایجاز را در پیش گرفت و توانست — حتی در زمان حیاتش — شهرت زیادی به دست آورد. آثار سعدی در اصطلاح سهل ممتنع (سادهٔ دشوار) است و در آن‌ها نکته‌سنجی و طنز آشکار یا پنهان ملاحظه می‌شود. آثار وی در کتاب کلیات سعدی، شامل گلستان به نثر، کتاب بوستان در قالب مثنوی و نیز غزلیات، گردآوری شده‌است. علاوه بر این او آثاری در سایر قالب‌های ادبی نظیر قصیده، قطعه، ترجیع‌بند و تک‌بیت به زبان فارسی و عربی نیز دارد. غزلیات سعدی، اغلب عاشقانه و توصیف‌کنندهٔ عشق زمینی است؛ هرچند که وی غزلیات پندآموز و عارفانه نیز سروده‌است. گلستان و بوستان به‌عنوان کتاب‌های اخلاقی شناخته می‌شوند و علاوه بر فارسی‌زبانان، بر اندیشمندان غربی از جمله ولتر و گوته نیز تأثیرگذار بوده‌اند. سعدی در زمان حیات شهرت فراوانی داشت. آثار او حتی در هندوستان، آسیای صغیر و آسیای میانه به زبان فارسی یا به صورت ترجمه در دسترس مخاطبانش قرار داشت. او نخستین شاعر ایرانی است که آثارش به یکی از زبان‌های اروپایی ترجمه شده‌است. بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان از سبک وی تقلید کرده‌اند. حافظ از جمله شاعرانی بوده که تحت تأثیر سبک سعدی به سرودن غزل پرداخته‌است. در ادبیات معاصر نیز نویسندگانی مانند محمدعلی جمال‌زاده و ابراهیم گلستان از او تأثیر پذیرفته‌اند. آثار سعدی بعدها به موسیقی هم راه پیدا کرد و بسیاری از غزل‌های او را خوانندگانی چون تاج اصفهانی، محمدرضا شجریان و غلامحسین بنان خواندند. به‌منظور تجلیل از سعدی، اول اردیبهشت، روز آغاز نگارش کتاب گلستان، در ایران روز سعدی نام‌گذاری شده‌است.

خواجه شمسُ‌الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (۷۲۷ هجری قمری / ۱۳۲۵ میلادی – ۷۹۲ هجری قمری / ۱۳۹۰ میلادی) مشهور به لِسانُ‌الْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسانُ‌الْعُرَفا و ناظِمُ‌الاُولیاء، شاعر فارسی‌زبانِ سدهٔ هشتم ه.ق شیراز است. بیش‌تر شعرهای او غزل است. مشهور است که حافظ به شیوهٔ سخن‌پردازی خواجوی کرمانی گرویده و همانندیِ سخنش با شعرِ خواجو مشهور است. حافظ را از مهم‌ترین اثرگذاران بر شاعرانِ فارسی‌زبانِ پس از خود می‌شناسند. در سده‌های هجدهم و نوزدهم میلادی اشعار او را به زبان‌های اروپایی نیز ترجمه کردند و نامش به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هر سال در ۲۰ مهر مراسم بزرگ‌داشت حافظ در آرامگاهش در شیراز با حضور پژوهشگرانی از اقصا نقاط دنیا برگزار می‌گردد. در تقویم رسمی ایران ۲۰ مهر را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند. حافظ شیرازی نام اصلی خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین محمد شیرازی زاده حدود ۷۲۷ هجری قمری شیراز، فارس محل زندگی شیراز درگذشته ۷۹۲ هجری قمری شیراز، امپراطوری تیموری آرامگاه حافظیه شیراز لقب لِسانُ‌الْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسانُ‌الْعُرَفا و ناظِمُ‌الاُولیاء پیشه شاعر زمینه کاری ادبیات فارسی، شعر، فلسفه، منطق و عرفان ملیت ایرانی مذهب اسلام، شافعی و اشعری در زمان حکومت فرمانروایی آل اینجو، مظفریان و تیموریان سبک نوشتاری سبک عراقی دیوان اشعار دیوان حافظ دلیل سرشناسی غزل‌سرایی فارسی اثرگذاشته بر ادب فارسی و ادبیات جهان تأثیرپذیرفته از آیین‌های مزدیسنا، زروانی و مهرپرستی، قرآن، فردوسی و خواجوی کرمانی مشهور است که حافظ در سال‌های نوجوانی و آغاز جوانی شاگرد نانوا بوده و از نسخه‌های خطّی نیز رونوشت برمی‌داشته‌است. آگاهی‌ها دربارهٔ تحصیل و تدریس حافظ فقط از اشاره‌های خودش در شعرها و نیز مقدّمه‌ای است که محمّد گلندام در نهایت اختصار نگاشته‌است. حافظ در اشعار خویش به حضورش در مدرسه، چهل سال تحصیل علم و فضل، درس صبحگاهی و حفظ قرآن برپایهٔ قرائت‌های گوناگون اشاره کرده‌است. آوازهٔ حافظ سبب شده بود که حاکمان سرزمین‌های دور و نزدیک او را فراخوانند. او در طول زندگی با بسیاری از سلاطین و بزرگان تعامل داشت و با اهل علم و ادب و شعر هم هم‌نشینی می‌کرد و از احوال صوفیان و درویشان زمانش هم باخبر بود؛ امّا خودش هرگز در هیچ‌یک از این گروه‌ها قرار نگرفت. حافظ هیچ گناهی را سنگین‌تر از مردم‌فریبی و ریاکاری نمی‌دانست و همواره به اهل تظاهر در اشعارش می‌تاخت. مکتب حافظ رندی است و رند و رندی اساسی‌ترین اصطلاح در شعر و جهان‌بینی حافظ است؛ از این‌رو، شناخت رندیْ شناخت جهان‌بینی و اندیشه و هنر حافظ را نتیجه می‌دهد. رندی، در نگاه حافظ، نظامی روشنفکرانه و فلسفی است؛ و رند متفکّرِ روشنفکر. بیش از هر شخصیت دیگری که در دیوان دیده می‌شود رند است که حامل پیام حافظ است. بیشترِ صاحب‌نظران بر آنند که حافظ غزل فارسی را به اوجی رساند که دیگر هرگز تکرار نشد. شعر حافظ دارای سه فضای عاشقانه و عارفانه و مدحی است. حافظ پژوهان برجسته‌ترین ویژگی سبکی غزل او را «پریشانی» دانسته‌اند؛ یعنی استقلال و عدم ارتباط ابیات: هر بیت موضوعی علی‌حدّه مطرح می‌کند. حافظ با دگرگونی‌های پی‌درپی در صور خیال و بن‌مایه‌ها سبب می‌شود خیال شود که موضوع شعر پیوسته تغییر می‌کند، درحالی‌که شاید چنین نباشد. از این‌رو، برای تحلیل درست غزل حافظ باید مرز ظریف میان موضوع بیان‌شده و روش‌های گوناگونِ بیان آن موضوع را در نظر داشت. در اثرپذیری حافظ از قرآن تردیدی نیست. انقلابِ حافظ در غزل، که همانا سرودنِ ابیاتِ معناً مستقل باشد، تحتِ تأثیرِ سبکِ قرآن بوده‌است. در عین حال، حافظ فرهنگ باستانی و فرهنگ اسلامی ایران را با دین، کلام، فلسفه و عرفان پیوند داد و در شعرش متبلور ساخت. او عناصر جهان‌بینی رندانه‌اش را وامدارِ فردوسی، خیام، سنایی، عراقی، عطار و مولوی است. به‌گزارش خرمشاهی، حافظ از ۲۵ شاعر اثر پذیرفته‌است. این اثرپذیری‌ها هم جنبه‌های لفظی و هم جنبه‌های محتوایی داشته‌است. سبک بنیان‌گذاردهٔ حافظ، هم در مضمون و هم در محتوا، افزون بر شاعران روزگاران پس از او، بر شاعران دوران خودش نیز اثر گذاشت. آوازهٔ شعر حافظ در زمان زندگی‌اش، به سرزمین‌های دیگر مانند: شبه‌قارهٔ هند رسید و شاعران آن سرزمین‌ها کوشیدند تا ویژگی‌های شعر حافظ را به کار برند و مانند حافظ مضامین عاشقانه و عارفانه را به‌هم بپیوندند و از صنایع ادبی به‌روش حافظ بهره گیرند. در حوزهٔ زبان عربی، پس از خیام، حافظ بیشترین اثر را داشته‌است.

هـــر آن کــــه جانب اهـــل خدا نگــه دارد خـــداش در همـــه حـــال از بلا نگــــــه دارد حــدیث دوست نگــویم مگر به حضــرت دوست کــــــــه آشنــــا سـخـــــن آشنــــا نگـــــــه دارد…

عادت کنید که به دیگران کمک کنید، خواهید دید که نمی توانید از این کار دست بکشید. جان ماکسول

آدمی را آزمودن به کردار باید کرد نه به گفتار؛ چه بیشتر مردم، زشت کردار و نیکو گفتارند. فیثاغورث

یه استراحتی بهش بده گناه داره